Ата-аналар жиналысы «Сөйлеу дағдылары және олардың мәнімен балаларды одан әрі тәрбиелеудегі маңызы»

Мақсаты:

- оқушылардың сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін бағалау;

- ата-аналарға көмек: әр түрлі сұрақтар, әңгімелер, сөйлеу ойындары, қайталанулар арқылы балалардың сөйлеуін белсендіруге көмектесу;

- ата-аналарға  балалардың сөйлеу тілін дамытуға деген қызығушылығын қалыптастыру.

Өткізу түрі: ахуалдық семинар элементтерімен дөңгелек үстел.

Декорациясы мен жабдықталуы: қағаздан жасалған ұшақтар, қағаз жапырақшалары (күнбағысқа арналған), фломастерлер, қаламдар, қағаз парақтары, түрлі-түсті эмблемалар.
Жоспарды орындау:

1. Ата-аналар жиналысының қонақтарымен амандасу
2.  «Кокон» жаттығуы
3.«Сөйлеу дағдылары және олардың балаларды одан әрі тәрбиелеудегі маңызы» тақырыбындағы мұғалімнің сөзі
4.Проблемалық жағдайларды талқылау
5. Сөйлеуді дамытуға арналған ойындар

6.  «Күнбағыс» жаттығуы

7.  «Сізге тілегім» жаттығу
8.  Қорытындылау
Жиналыс барысы

1. кіріспе сөз
Сәлеметсіздер ме құрметті ата-аналар! Бүгінгі біздің ата-аналар жиналысына баланың сөйлеу қабілеттерін дамыту туралы әңгімелесу үшін келгендеріңізге қуаныштымын.

2.Мен сізге көптеген отбасыларда болатын жағдаймен танысуға кеңес беремін. «Кокон» жаттығуы
Сіз үйге келдіңіз, ал бала сізбен сол күн туралы бөліскісі келеді. Сіз айтасыз - қазір емес (Ауыз байланады). Бала сізге көмектескісі келеді, сіз бас тартасыз (Қолдар байланады). Бала не істерін білмей, бөлмені айналып жүгіре бастайды. Сіз оны таптағаныңыз үшін ұрысасыз (Аяқтар байланады). Балаға үлкендердің әңгімесін тыңдап отырудан басқа амалы жоқ. Сіз оған тағы ұрысасыз (Құлақ байланады). Содан бала теледидарды көріп бос отырады. Сіз кіріп, ұйықтайтын уақыт келді дейсіз (көзін байлап).
Қортындысы: Қараңызшы, бала қалай көрінеді - «қабыққа ұқсайма?». Қабықтағы шынжыр табан дамиды, әдемі көбелекке айналады, ал сіздің балаңыз дамиды ма? Балаңызға «Жоқ» сөзін қаншалықты жиі айтасыз?

3.«Сөйлеу шеберлігі және олардың балаларды одан әрі тәрбиелеудегі маңызы» тақырыбы туралы мұғалімнің   сөзі.

Сөйлеу дегеніміз не?

Түсіндірме сөздіктен: сөйлеу - бұл адамның коммуникативті іс-әрекетінің бір түрі - тілдік құралдарды тілдік қоғамдастықтың басқа мүшелерімен сөйлесу үшін қолдану. Сөйлеу деп сөйлеу процесі (сөйлеу әрекеті) және оның нәтижесі (есте сақтау немесе жазу арқылы жазылған сөйлеу жұмыстары) түсініледі.

Сөйлеу адамдар арасындағы қарым-қатынастың негізгі құралы, сонымен бірге ойлаудың қажетті негізі және оның құралы болып табылады. Танымдық операциялар (талдау, синтез, салыстыру, жалпылау, абстракциялау және т.б.) сөйлеуді меңгеру барысында дамып, жетілдіріледі. Жалпы интеллектуалды даму сөйлеу тілінің даму деңгейіне де байланысты. Сөйлеу - бұл ақыл-ой әрекеті мен тәртібін реттеу құралы, эмоционалды тәжірибені ұйымдастырады. Сөйлеуді дамыту тұлғаның, ерік қасиеттерінің, мінезінің, көзқарастарының, сенімдерінің қалыптасуына үлкен әсер етеді.

Сөйлеу әрекетін меңгеру мыналарды қамтиды:

• сөйлеу қабілеті;
• айтылғанды;
• түсіну қабілеті.

Сіздің балаңыздың сөйлеу қабілеті нашар. Бұл нені білдіреді?

Бұл оның төмен жиілікті сөздерді, яғни сирек қолданылатын сөздерді білмейтіндігін білдіреді. Көптеген сөздерді немесе олардың мағыналарын білмеу баланың өз ойын тек әдемі ғана емес, сонымен бірге анық жеткізе алмайтындығына әкеледі. Кейде тіпті ата-аналар балаларынан  жаңа ғана көрген фильмін қайталауға тырысқанда немесе серуендеу кезінде оған не болғанын айтып беру кезінде баласын түсіне алмайды.

Сіздің ойыңызша, нашар сөйлеуге не әкелуі мүмкін?

Нашар сөйлеу қайталау, презентация, эссе бойынша қанағаттанарлықсыз белгілерді тудыруы мүмкін, сонымен қатар баланың оқуға деген теріс көзқарасы болуы мүмкін (ақыр соңында, оқу кезінде оқушы сөздердің көпшілігінің мағынасын түсінбейді, демек, тұтастай алғанда жұмыс) және жалпы оқуға бағытталған. Бала мазмұнды дұрыс оқып, түсінген жағдайда ғана тапсырманы дұрыс орындай алады (математика болсын, орыс тілі болсын, басқа пән болсын). Шынында да, балалар көбінесе білмегендіктен емес, оның тұжырымдамасын түсінбегендіктен тапсырманы орындай бермейді.

Оқушының сөйлеу тілін дамытудың алғышарты - көркем әдебиет оқу.

Бастауыш мектепте қалыптасқан оқу шеберлігі барлық кейінгі білімнің негізі екені белгілі. Оқу бірінші кезекте кем дегенде екі компонентті қамтиды: оқу техникасы және оқу шеберлігі.
Оқу техникасы - бұл сандық сипаттама, оқу тәсілі (сөзбе-сөз, дыбыстық, буындық, сөйлемдер, абзацтар және т.б.).
Оқу шеберлігі - бұл сапалық сипаттама, оған мыналар кіреді:
- дұрыстық,

- еркін,

- хабардарлық,

- мәнерлілік.
Мұнда мәтінді түсініп, оның мәні мен мазмұнын бөліп алу өте маңызды.

Оқу шеберлігін сыныптан сыныпқа біртіндеп жақсартуды көздейтін бастауыш жалпы білім беру бағдарламасы негізінде әр кезеңде оның қалыптасуы оқу көлемі, оқудың жылдамдығы (еркін), оның дұрыстығы, мағыналылық және т.б.

1-ден 3-ке дейінгі оқу көлемінің өсу сызбасы.

Оқу дағдыларын жақсарту үшін қандай бағыттар қажет?

Бақылау-өлшеу материалдарын енгізу:

- оқу дағдыларын тексеруге арналған бақылау тапсырмалары;

- оқу техникасының деңгейін бақылау (нәтиже кестеге енгізіледі, оған сандық көрсеткіштер ғана емес, сапалық көрсеткіштер де кіреді, және тексеру нәтижелері бойынша кемшіліктерді жою жолдары көрсетілген);
- үйде оқуды бақылау күнделіктері

(мұндай күнделіктер құрылады, онда күнделікті 15 минуттық дауысты оқуды бақылау, сондай-ақ баланың мектеп бағдарламасынан тыс оқыған шығармаларының атауы жазылады)

4. Проблемалық жағдайларды талқылау
Тапсырма: Проблемалық жағдайларды талқылау. Әр шағын топқа бір жағдай келеді (орындау уақыты 6-7 минут):
1. Бала шындықты айтпайды. Сіздің әрекеттеріңіз.
2.Сіз балаңызға ертегі оқыдыңыз ба? Сіздің әрекеттеріңіз.
3. Сіздің балаңыз мектептен ұятсыз сөз алып келеді. Сондағы сіздің іс-әрекеттеріңіз.
4. Бала жаңа кітап оқуды сұрайды, бірақ сізде уақыт жоқ. Сондағы сіздің әрекеттеріңіз.

5. Кейбір ойындар сөйлеуді дамытуға да көмектеседі.

«Бүкіл жануар» ойыны. 3-4 адаммен ойнауға болады. Жүргізуші тапсырма береді: мысалы, тиінге сипаттама бер. Барлық балалар бір-бірден сөйлем айтады:

— Тиіннің қызыл жүні және үлпілдек құйрығы бар.

—Ол кішкентай және епті.

—Тиін бір ағаштан екінші ағашқа тез секіре алады.

— Бұл жануар орманда тұрады.

 - Тиін жаңғақ кеміруді жақсы көреді.

Келесі сөйлемді ойлап таппаған адам ұтылады. Ойынның соңында сіз оның қатысушыларының бірін тиінге сипаттама беруге немесе барлығына тапсырма беруге шақыра аласыз - осы жануарды салу.

Сөз ойыны. Қатысушылар кезектесіп алдыңғы сөздің соңғы әрпінен басталатын сөздерді атайды. Мысалы, белгілі бір тақырып бойынша сөздерді шақыру арқылы ойнауға болады

жеміс: алмұрт - өрік - өрік - айва - апельсин - нектарин ...

«Балда» ойыны сөзбен жазғанда әріптерді жіберіп алатын оқушылар үшін өте пайдалы. Қатысушылардың біреуі қай ауданнан екенін (көлік, гүлдер, ағаштар) көрсетіп, оның бірінші және соңғы әріптерін білдіретін сөз ойластырады және олардың жалпы саны сызықшалармен ауыстырылады. Мысалы, үйеңкі сөзі келесідей болады: k - - n. Басқасы жоғалған хаттарды болжауға тырысып, хаттарды атайды. Дұрыс аталған әріп орнына түседі, ал қате қойылған балда сөзінің әріптеріне айналады. Ойын сөз болжанған кезде, сондай-ақ сөз құрастырылған кезде тоқтайды.

6. «Күнбағыс» жаттығуы. Тапсырма: Балаңызға сары жапырақшаларға тілектеріңізді жазыңыз, мұғалім.

«Жапырақшалар» бір үлкен күнбағысқа жиналып, сыныпта көрсетіледі. Балаларға оқыңыз.

7. «Мен сізге тілеймін» жаттығуы. Тапсырма: Ұшақ қанаттарына тілек жазып, бір-біріне жіберу.

8. Қорытындылау.

Құрметті ата-аналар! Біздің кездесуіміз аяқталды. Сұрақтарға бірлесіп жауап іздеу бізді баланың жеке басын қалыптастырудағы сөйлеу дағдыларының маңыздылығына сенімді болуға жетеледі.

Баланың кейінгі даму кезеңдерінде сәтті білім алуының алғышарттары дәл бастауыш мектепте қалыптасады. Оқытудың бастапқы кезеңінде бала қарым-қатынастың негізгі әдістерін меңгеруі, проблемалық жағдайлардан қорықпауға, оларды шешуде тәжірибе жинауға, білімге деген қызығушылықты, қызығушылықты дамытуға үйренуі керек.

Қорытынды:

Бала неғұрлым көп оқыса, оның сөздік қоры бай болса, соғұрлым сөйлеуі дамиды.

Төмен жиілікті сөздерді үйрену және есте сақтау үшін балаға сізбен күнделікті қарым-қатынас қажет. Мысалы, орманды аралап жүріп, сіздің түсініктемелеріңіз арқылы ол ағаштың қандай тәжі, ашық аспан, алтын күз және т.б.

Бұл мәселенің шешімін мұғалімге қалдырмаңыз. Сөйлеуді дамыту сабағын балаңызбен бірге бастаңыз.

Егер бала әлі де жақсы оқымаса, оған оқуды қадағалап, саусағын сызық бойымен жүргізетініне көз жеткізіңіз. Сонымен бірге қиын, түсініксіз сөздер мен өрнектерге назар аударыңыз, олардың мағынасын түсіндіріңіз. Отбасыларыңызға бақыт тілеймін. Сіздің жұмысыңыз үшін көп рахмет. Сау болыңыз!