"Болашақ" ресурстық орталығында бірінші сессияны өткізу туралы есеп.

2023-2024 оқу жылына арналған «Н. Крупская атындағы»  КММ-нің

«Болашақ» ресурстық орталығының бірінші сессиясы туралы есепбі

Ресурстық орталықтың міндеті – жалпы және орта білім беру жүйесіндегі заманауи білім беру ресурстарын ілгерілету арқылы білім сапасын арттыруға көмектесу. «Болашақ» ресурстық орталығының жұмыс бағыты алдыңғы қатарда. Ресурстық орталықтың мақсаты: оқушыларға  мамандықтар, еңбек нарығы, белгілі бір мамандықтарға ағымдағы және жоспарлы сұраныс, олардың біліміне, дағдыларына және адамның физикалық мүмкіндіктеріне қойылатын талаптар туралы түсінік беру; кең ауқымды білім беру және психологиялық-педагогикалық қызмет көрсету арқылы оқушылардың өзін-өзі анықтауы мен әлеуметтенуіне оңтайлы жағдай жасау. «Болашақ» ресурстық орталығына келесі мектептер бекітілген: Бірсуат орта мектебі, Қарасу орта мектебі, Шойындыкөл орта мектебі. 8-9 сынып оқушыларының жалпы саны 18 адам.

Шағын жинақты мектептердегі білім сапасын және бейіндік оқыту сапасын арттыру мақсатында «Н.Крупская атындағы жалпы білім беретін мектебі» КММ-нің негізгі мектебінің (РО) базасында бастапқы оқытылуы орыс тілінде оқу сессиясы өткізілді.  Сабақтарға 9-сыныптың 9 және 8-сыныптың 9 оқушысы қатысты. Ресурстық орталық сабақтары бекітілген типтік оқу жоспары негізінде жасалған  кестеге сәйкес өткізілді. Бірінші сессияда оқушыларА.Үкібай атындағы  орта мектеп базасындағы интернатта тұрды, онда ыстық тамақ ұйымдастырылды. ШЖМ(шағын жинақты мектебі) оқушыларының алғашқы сессиядағы оқу іс-әрекеті мектепті дамытудың негізгі бағдарламасына, бірыңғай оқу жоспарына, сессия бағдарламасына сәйкес ұйымдастырылып  үш блокқа бөлінеді: оқу блогы, кәсіптік бағдар беру блогы және оқу блогы. Сабақтар 10 күнге созылды. Сессиялар барысында күн сайын түскі ас алдында магниттік мектептердің оқушылары үшін базалық пәндер бойынша тренингтер өткізіліп, сағат 15.00-ден бастап кәсіптік бағдар беру және тәрбиелік сипаттағы сыныптан тыс іс-шаралар өткізілді. Тьюторлар мамандық таңдау бойынша 2-3 сынып сағаттарын өткізді, онда оқушылар болашақ мамандығын саналы түрде таңдаудың маңыздылығы туралы, Қазақстандағы ең маңызды және сұранысқа ие мамандықтар туралы, ізденушілер мен жас мамандардың мүмкіндіктері туралы және т.б.хабардар болды. 

Педагог-психолог Манатов А.А. оқушыларға психологиялық қолдау көрсету ұйымдастырып оқушылардың бейімділігі мен қызығушылықтарын анықтау мақсатында диагностика жүргізді. Мамандықты таңдаған кезде адам белгілі бір салаға деген бейімділігін ғана анықтай алады, ол өзінің жан дүниесінің не нәрсеге көбірек тартылатынын, сондай-ақ оның қай салада таланты бар екенін, болашақта өзін қай жерде және кімнен көретінін де көреді және бағалайды. Біреулер журналист мамандығын ұнатса, біреулер медицина саласында талантты болса, біреулер нақты ғылымдар мен ұстаздық салаға бейім болады. Әр адам үшін мамандық таңдау – белгілі бір мүмкіндіктерге, хоббиге, қабілеттерге және басқа да жеке өлшемдерге негізделген оның жеке таңдауы. Осыған орай, «Болашақ» РО аясында қатысушылардың кәсіби бейімділіктерін психологиялық диагностикалауға бағытталған бірқатар іс-шаралар өткізілді. Келесі бағыттар бойынша жұмыстарға көп көңіл бөлінді: Диагностикалық жұмыс – әдістемеге сәйкес барабар кәсіби  таңдауға дайындық деңгейін анықтау мақсаты болып табылады.  Е.А.Климовтың әдістемесі кәсіп түрлерінің классификациясына сәйкес әртүрлі мамандық түрлерін таңдауға арналған. Оқушыларға  ең көп ұпай санын алған мамандық түрін таңдау ұсынылады. Кәсіп түрлерінің атауы: «адам-табиғат» – өсімдік шаруашылығымен, мал шаруашылығымен және орман шаруашылығымен байланысты барлық кәсіптер; «адам-технология» – барлық техникалық кәсіптер; «адамнан адамға» – адамдарға қызмет көрсетуге және қарым-қатынасқа қатысты барлық кәсіптер; «адам-белгі» - музыкалық мамандықтарды қоса алғанда, есептеулермен, цифрлық және алфавиттік белгілермен байланысты барлық кәсіптер; «тұлға-көркем бейне» - барлық шығармашылық кәсіптер.

    Тәжірибелік жұмыс –оқушылармен топтық тәжірибелік сабақтар негізінен семинар-тренинг түрінде өткізілді. Сабақтар интерактивті оқыту түрінде өткізілді, онда мамандықтың психологиялық ерекшеліктері талқыланып, әрбір оқушының кәсіби қызығушылығы мен таңдауы анықталды. Жұмыстың нәтижесі бойынша әрбір оқушы кәсіби өзін-өзі анықтаудың жеке жоспарын құрды және кәсіптік таңдау бойынша ұсынымдар берілді, оны РО-тың әрбір қатысушысы ата-аналарымен үйде талқылай алады.

             Таза ауадағы жаттығу

Жасалған кәсіптік бағдар жоспарын жүзеге асыру өз тиімділігін көрсетте білді. Ресурстық орталықтың міндетін түсіндіру және ата-аналарды балаларының бейімділігімен таныстыру мақсатында қашықтықтан «Баланы кәсіптік бағдарлауда отбасының көмегі» атты ата-аналар жиналысы өтті.

Күнделікті сыныптан тыс іс-шаралар өткізілді, онда оқушылар өздерінің білімдерін, логикалық және тапқырлықтарын көрсете алды, сонымен қатар көптеген қызықты және жаңа нәрселерді білді.Оқушылар үшін ең  қызықтысы робототехника сабақтары болды. «Оқуға құштар мектеп» жобасы аясындағы «Абай Құнанбаевтың өмірі мен қызметі» атты сынып сағаттары мен сыныптан тыс іс-шаралар және т.б. ынтасы төмен оқушылардың белсенділігін оятып, көшбасшылық қасиеттерін көрсетуге мүмкіндік берді.

Бірінші күні оқу орыс тілінде жүргізілетін негізгі білім беру пәндері (алгебра, орыс тілі, қазақ тілі, таңдау пәні) бойынша түсу тестілеуі өткізілді. Магниттік мектеп оқушыларының оқуға келу және кету тестілеуінің мониторингі және білім сапасы мен үлгеріміне толық талдау жасалды. Қабылдау тестілеуі әрбір оқушының, әр сыныптың, әрбір мектептің және әрбір пәннің бастапқы орындарын анықтау мақсатында өткізілді. Пәндер бойынша нәтижелер жоғары емес. Оқушылар математикалық есептерді шешу алгоритмін құрастыру жұмысын нашар орындады, балалардың салыстырмалы талдауы нашар дамыды. Негізінде, қабылдау сынағының нәтижелері магниттік мектеп оқушыларының пән мұғалімдерінің мектеп үшін арнайы әзірлеген проблемалық оқу қиындықтарымен сәйкес келді. Бірінші сессия барысында ШЖМ оқушыларының кейбір оқу және пәндік олқылықтары шешіліп, түзетілді, ал сессия соңында оқушылардың білім сапасы біршама көтерілді.

Кейбір пәндерге қысқаша талдау.

Қазақстан тарихы бойынша білімнің кіріс қимасы жүргізілді, ол білім сапасының 41% көрсетті. Екінші аптаның соңында кіріс қимасы өткізу кезінде сапа пайызы 49% құрады. Дүниежүзілік тарихта кіріс білім  қимасы: 48%, шығыс білім қимасы: 53%. Сонымен қатар оқушыларға  интерактивті тақтамен жұмыс ұнағанын атап өткім келеді. 9-сыныпта бейімделу процесі оңайырақ болды, өйткені балалар қоршаған ортамен, мұғалімдермен және сабақ өткізу әдістерімен бұрыннан таныс болды. Барлығы 9 оқушы болды. Қазақстан тарихы бойынша білімнің кіріс қимасы: 38%, білімнің шығыс қимасы: 41% болды. Дүние жүзі тарихы пәні бойынша енгізілген білім сапасының пайызы: 42%, шығыс білім қимасы: 45% болды. Оқушылар дүниежүзілік тарихынан төмендегі себептерге байланысты төмен нәтиже көрсетті:

- Бұл пән аптасына 1 сағатқа арналған. (өте аз);

- балалар тақырыпты өту үшін әртүрлі тақырыптарды атады.

- көбісі сабақтың тақырыбы бойынша атаулы күндерге күндерге назар аудармай тек мәтінді оқыды.

Қазақстан тарихында пән аптасына 2 сағатқа есептелгендіктен, жағдай басқаша.

Сабақта қолданылатын әдістер:

• ақпараттық-хабарламалық
•  түсіндірмелі және иллюстрациялық
•  шығармашылық және ізденімпаздық
• схеманы құру
• көрнекі бейнелерді пайдалану (презентация, карта).

Әр сабақта тақырыпқа байланысты шағын бейнеролик көрсетіліп, оқушылардың ерекше қызығушылығын тудырды.

Алгебра және геометрия. Алгебра және геометрия сабақтарында нәтижелердің объективтілігін қамтамасыз ету үшін сұраудың әртүрлі түрлерін қолдандылды: ауызша, жазбаша, жеке, фронтальды. Оқушылар арасында жүйелі  түрде сауалнама жүргізілді, бірақ кейбір оқушылар жауап бермеді, көбінесе олар сұрақтың мәнін түсінбейді.

Сондықтан сабақ барысында оқушыларға тапсырмаларды өз бетінше орындау кезінде шешімдердің үлгілері бар тірек конспекті ұсынылды; осы тапсырмаларды шешкен және мұғалімнен оң нәтиже алған мықты оқушылар тобы осы немесе ұқсас тапсырмаларды орындау кезінде математикалық қателер жіберген оқушыларға көмектесті. Қабылдау сынағынан кейін әрбір оқушының сынақ  тапсырмаларында жіберген қателерін жіктеу бойынша талдау жүргізіліп, қателер бойынша жұмыстар жүргізілді.Қорытындысы: Оқушылармен қосымша консультациялар жүргізіп, осы тақырыптарды оқып-үйренуге және қайталауға қосымша тапсырмалар беріп, қызықты оқу құралдарының көмегімен пәнге деген қызығушылықты оятып, жеке көмек көрсету қажет. Сонымен қатар қосымша сабақтарда білім олқылықтарын жоюға және материалды меңгеруге жеке көмек көрсету.

Магниттік мектеп  мұғалімдерінің ұсыныстары:

1. Нәтиженің объективтілігін қамтамасыз ету үшін сабақтарда әртүрлі сұрау түрлерін (ауызша, жазбаша, жеке) қолдану.

2. Үнемі және жүйелі түрде сауалнама жүргізу, уақтылы балл қою, оқушының оларды түзетуге мүмкіндігі болмаған кезде тоқсанның соңында ұпайлардың жиналуына жол бермеу.

 3. Пайда болған тақырыптар бойынша қосымша (жеке) сабақтар өткізу. Балаларды өз бетінше жұмыс істеу дағдыларына үйрету.

Орыс тілі және әдебиеті. «Болашақ» ресурстық орталығындағы 1-сессияда 9-сынып оқушыларына орыс әдебиеті сабағын өткізу кезінде «Оқуға құштар мектеп» жобасы бағдарламасының элементтері кіріктіріліп, ескеріліп, қолданылды. Бұл жобаның мақсаты – оқуға деген тұрақты қызығушылықты сынау және дамыту және адамның ой-өрісін кеңейту. Оқушылармен кітап оқудың пайдасы туралы әңгіме жүргізіліп, білімді толықтыру аясында өткен сыныптарда оқылған шығармалардың негізгі тұстары айтылды.

Әңгімелесу барысында 9-сынып оқушыларына мынадай ұсыныстар берілді:

1) Үнемі өсіп келе жатқан және жаңартылатын ақпарат ағынымен жұмыс істеу қабілетін дамыту;           

2) Мәнді оқу тәжірибесі негізінде өз пікірін өз бетінше дамыту және тұжырымдау қабілетін арттыру;        

3) Көркем әдебиеттерді, әсіресе отандық жазушыларды оқуға көбірек уақыт бөлу;

4) Өз ойларын анық, дұрыс айтып, басқаларға жеткізу қабілеттерін дамыту.          

Биология. Сынақ нәтижелері оқушылардың жалпы алғанда бағдарламалық материалды меңгергенін көрсетеді: Кіріс мониторингінің қорытындысы бойынша 8-сыныпта сапа пайызы 45%, 9-сыныпта 60% құрайтынын көрсетті. 8-сынып – бұл сыныптың үлгерімі өте төмен, олар мұғалімдердің талаптарын орындауға тырысты, бірақ дұрыс орындай алмады, үй тапсырмалары әрқашан орындала бермейді, бұл одан әрі сыныппен жұмысты қиындаты. 9-сынып – тәртіпті, белсенді, нәтижелі сынып – жоғарғы сыныпта жиі болатындай, балаларда оқуға деген құштарлық әлі сөнбеген. Балалар сабақта белсенді жұмыс істеді, жұмыстың барлық түрін орындады, барлық түсініксіз сұрақтар сабақта бірден талқыланды, оқушылар өте ізденімпаз болды, сабақтар әрқашан пайдалы болды, өтілген материалдың барлығы меңгерілді.

География. 8 және 9 сыныптарда география сабағы аптасына екі сағат. Сабақтардағы атмосфера тыныш және татулық белгісі бар. Барлық балалар мұғалімге құрметпен қарайды. Оқушылардың барлығы дерлік географиядан жақсы оқиды. Пәнді жеңіл деп санайтын оқушылар бар, ал сәл қиынырақ деп санайтын оқушылар бар. Сабақ жақсы қарқынмен өтті, барлық балалар сабақта белсенді жұмыс жасады, барлық тапсырмаларды орындай білді. Біраз қиынырақ болған оқушылар әрқашан көмек сұрады.

Білімде айтарлықтай олқылықтар анықталмады, сабақтардың өтуіне қарай барлық олқылықтар бірден жойылды. Мектептерде география пәнінің жақсы деңгейде оқытылатыны байқалады.

Химия. Сессияның басында ағымдағы оқу жылының басынан өтілген тақырыптар бойынша білімнің кіріс қимасы алынды. 9-сынып оқушылары білім сапасы 18%, 8-сынып оқушылары 22% нәтиже көрсетті. Оқу сабақтарында оқуға деген ынтасын  арттыру, химия пәні бойынша берік білім мен практикалық дағдыларды қалыптастыру мақсатында зертханалық және практикалық жаттығулар өткізілді. Білім тереңдетілген тақырыптарды қайталау және бекіту арқылы түзетілді: «Ион алмасу реакциялары», «Тұздардың гидролизі», «Диссоциациялану реакциялары»  9 сыныптарда ; «Зат массасының сақталу заңы», «Химиялық формулаларды құрастыру», 8 сыныпта «Химиялық реакция теңдеулерін құрастыру» болды. «Металдардың салыстырмалы белсенділігі», 8-сынып және «Бейорганикалық заттардың сапалық талдауы», 9-сынып бөлімдері бойынша жиынтық бағалауға дайындық жұмыстары жүргізілді. Сессияның соңғы сабағында білімнің шығыс қимасы жүргізілді, ол келесі нәтижелерді көрсетті: 8-сынып – 30%, 9-сынып – 22% білім сапасы болды. Енгізілген кесіндінің нәтижелерімен салыстырғанда білім сапасының шамалы өсуі байқалады. 8-сыныпта оқушылардың қосылыстардың химиялық формулаларын және реакция теңдеулерін құрастыру дағдыларын қалыптастыруға көп көңіл бөлу қажет.

Бірінші күні оқу орыс тілінде жүргізілетін негізгі білім беру пәндері (алгебра, орыс тілі, қазақ тілі, таңдау пәні) бойынша түсу сынағы өткізілді. Магниттік мектеп оқушыларының оқуға келгендегі және кеткендегі сынағыың  мониторингі және білім сапасы мен үлгеріміне толық талдау жасалды. Қабылдау сынағы әрбір оқушының, әр сыныптың, әрбір мектептің және әрбір пәннің бастапқы орындарын анықтау мақсатында өткізілді. Пән бойынша нәтижелер жоғары емес. Оқушылар математикалық есептерді шешу алгоритмін құрастыру жұмысын нашар орындады, балалардың салыстырмалы талдауы нашар дамыды. Негізінде, қабылдау тестісінің нәтижелері магниттік мектеп оқушыларының пән мұғалімдері негізгі мектеп үшін арнайы әзірлеген проблемалық оқу қиындықтарымен сәйкес келді. Бірінші сессия барысында ШЖМ оқушыларының кейбір оқу және пәндік олқылықтары шешіліп, түзетілді, ал сессия соңында оқушылардың білім сапасы біршама көтерілді.

Келгендегі және кеткендегі  тестілеу нәтижелерін салыстыра отырып, елеусіз динамиканы көруге болады. Білім сапасының шамалы өсуі байқалады, өйткені 8-сынып оқушылары алғашқы оқу-жаттығу жиынына келіп, бірінші аптаны бейімделу кезеңінен өткізді. 8-сынып оқушылары оқу материалын ұсынудағы ерекшелік пен ұстаздар талабын  мектепте сезіне білді.

Жалпы шағын жинақты мектептердің оқушылары оқу сабақтарында зертханалық және практикалық жаттығуларға үлкен қызығушылық танытты, виртуалды зертханаларды қызығушылықпен қарап, цифрлық білім беру ресурстарын зерттеді. Бірақ сұрақ кері байланысқа қатысты болғанда, оқушыларға   проблемалық аймақтарды шешу қиын болды, өйткені олар бұл режимде жұмыс істей алмайды деп есептейміз. Магниттік мектептердегі сабақ жұмысының жүйесі артта қалғандықтан, оларға білім беру ақпараты ағынын басқару оңай емес. Магниттік мектептердің оқу жоспарында артта қалу бар.

Шағын жинақты мектептердің оқу-тәрбие үрдісінде мұғалімдердің әдістемелік жұмысын күшейтіп, оқушылардың оқу жағдаяттарын бағдарлай білуіне, өз ойын жеткізе білуіне, ашық, көпшіл болуға бағыттау қажет. Жалпы, пән мұғалімдері берілген тапсырмаларды орындап, жоспарланған көлемді толық орындап, тиісті нәтижелерге қол жеткізуге тырысты. Оқушылардың бағалары күн сайын магниттік мектеп мұғалімдеріне тиісті оқу журналына енгізу үшін ұсынылды. Ресурстық орталық мұғалімдері әр оқушының үлгерімі мен қабілетіне кері байланыс беріп, жеке пәндер бойынша сабақтарда оқу іс-әрекетін ұйымдастыру бойынша ұсыныстарды тұжырымдады. Біз жоспарланғанның барлығын орындағанымызды атап өткім келеді. Бірдеңе дұрыс болмады ма, әлде бір жерде балаларға бірдеңе ұнамады ма, бірақ біздің жұмысымыздың нәтижесі болды. ШЖМ  оқушылары мұғалімдерге және мектеп әкімшілігіне алғыстарын білдіріп, жаңа нәрселерді үйренгендерін, зертханалық және тәжірибелік сабақтар ұнағаны туралы пікірлерін жазды.

РО директорының орынбасары: Ставничая Г.В.