Бастауыш сыныпта қалыптастырушы бағалауды қолдану.

Бастауыш сыныпта қалыптастырушы бағалауды қолдану.

«Н.Крупская атындағы жалпы білім беретін мектеп» КММ

Бастауыш сынып мұғалімі

Жумабаева Карашаш Сейтбекталовна.

Зерттеуші-мұғалім.

Қалыптастырушы бағалау әдістерін қолданудың ерекшелігі – бұл күнделікті тәжірибеде – күнделікті, сағат сайын қолданылатын бағалау, яғни мұғалім мен оқушылардың білім сапасына оқытудың алғашқы кезеңдерінде әсер ете алатынын білдіреді.

Бір қызығы, мұғалім жалғыз ғана бағалаушы емес. Бағалау жүйесі оқушылардың өзін-өзі бағалау және өзара бағалау дағдылары мен әдеттерін игеретін, бақылау-бағалау іс-әрекетіне қатысатындай етіп құрылады.

Қалыптастырушы бағалаудың мақсаты – оқу үрдісіндегі аралық нәтижелер негізінде мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетін түзету.

Менің ойымша, білім беру мазмұнында сапалық өзгерістер болды. Егер бұрын пәндік білім, білік, дағдыны дамытуға баса мән берілсе, қазір оқушылардың жетістіктерін бағалаудың мұндай тәсілі оқудағы келеңсіз жақтарды жоюға мүмкіндік беретін, жалпы оқу-тәрбие үдерісін дараландыруға ықпал ететін сұранысқа ие.

Мен өз жұмысымда қалыптастырушы бағалаудың әр-түрлі әдістерін қолданамын. Сонымен қатар мен  бірнеше мысалдармен бөліскім келеді.

«Мен жолаушымын» техникасы

Оқушылар өздерін жолаушы ретінде белгілеуге шақырылады.Егер оқушы  материалды жақсы түсінсе, оған бәрі түсінікті болса, онда ол өзін пойызға немесе автобусқа бара жатқан жолаушы ретінде белгілейді. Көмекке мұқтаж оқушылар өздерін перронда қалған жолаушы ретінде белгілейді.

    3-4 сынып оқушылары билетке оның перронда не себепті қалғанын жаза алады.

«Білім портфолиосы» әдістемесі (белгілі «Табыс баспалдағы» әдістемесін түсіндіру).

Оқушылардың алдында 3 портфолио бар: көп білім мен ақпаратты қамтитын үлкен және қалың портфолио; кішірек портфолио - жеткілікті білім мен дағдылар, бірақ кейбір ақпарат үшін әлі де бос орын бар

Ең жұқа және ең кішкентай портфолиода әзірге аз ақпарат бар.Оқушылар портфолиоға олардың біліміне және тапсырмалар сапасына сәйкес келетін стикерлерді жапсырады.

«Жартасқа шығушы» әдістемесі («Бағдаршам» әдістемесін өзгерту).Оқушылар альпинистің нөміріне белгілі бір тапсырманы бағалау болып табылатын стикер жапсырады: «10 б» сыныбы барлық жұмыс қатесіз орындады, «9 б» бір қате, «7 б» екі қате.

4-сыныпта орыс тілі сабағында балалармен бірге сөздік диктанттың бағалау критерийлерін құрастырдық.

- Барлық сөздер дұрыс жазылған үшін – 3 ұпай.

- Барлық сөздер каллиграфиялық түрде дұрыс жазылған үшін – 1 ұпай.

- Жұмыс таза, ұқыпты және шимайсыз орындалғаны үшін - 1 ұпай.

Әр оқушы дұрыс жазып қана қоймай, нақты, каллиграфиялық және шимайсыз жазатын болса, «бес» алуға лайықты мүмкіндігі бар. Бірлескен критерийлерді әзірлеу бағалауға оң көзқарасты қалыптастыруға мүмкіндік береді.

«Сыйлық» әдісі.

Бұл әдіс өзіңізді және топтағы әріптестеріңізді бағалауға көмектеседі. Оқушы таңдаған әрбір сыйлық бір нәрсені білдіреді.

- «Сағат» - уақытты қадағалау.

- «Жұлдызша» - бәрі жақсы!

- «Жалауша» - бұл кішкентай қате.

- «Ит» - дос бола білу, басқалардың пікірін сыйлау.

Мұнда сіз әртүрлі нысандарды пайдалана аласыз және барлық белгілерді таба аласыз.

«Термометр» техникасы («Табыс шкаласы» техникасының нұсқасы)

Оқушылар өздерін шкала бойынша бағалауға, тапсырманың немесе сабақтағы жұмыстың сапасына сәйкес келетін дәреже өлшемін белгілеуге шақырады.

Қалыптастырушы бағалауды қолдану балаларға ашуға, көмек берумен көмек алуға, өзінің және балалардың мүмкіндіктерін бағалау үшін өз идеяларын ұсынуға мүмкіндік береді.

«Тек оқитындар ғана оқуын жақсартуды, атап айтқанда: түсінуді, ынталануды және әрекет етуге деген ұмтылысты қажет ететін кері байланыс нәтижесінде алынған ақпаратқа жауап беруді үйрене алады» (1)

Бағалаудың барлық түрлері, әсіресе формативті бағалау мұқият құрастырылған критерийлерді қолдануды көздейді.Бағаның неге және не үшін берілгенін түсіну қажет.Нәтижесінде бағалау критерийлеріне сәйкес материалды меңгеру деңгейі анықталады. .

Бірақ қалыптастырушы бағалау әдістерін мұғалім мақсатты және жүйелі түрде қолданса, ең үлкен нәтиже беретінін есте ұстаған жөн.

                                Қолданылған әдебиеттер

1. Қазақстан Республикасы педагогикалық қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстарының бағдарламасы. ЦПМ - Көкшетау.